Samenwerken in het belang van het kind

Marieke Marti Olaya: Gebiedsmanager bij Jongleren

Stichting Jongleren speelt een vooraanstaande rol in het aanbieden van voorschoolse educatie in Den Haag. Missie van de organisatie is om elk kind de kans op een optimale start op de basisschool te geven. Als gebiedsmanager heeft Marieke Marti Olaya een integrale verantwoordelijkheid voor een aantal locaties verspreid over de stad. “Het mooie aan mijn werk is dat geen dag hetzelfde is. Iedere wijk heeft zijn eigen dynamiek en dat maakt het mede zo interessant.”

Voorschoolse educatie
Voorschoolse educatie is bedoeld voor peuters van 2,5 tot 4 jaar met een taalachterstand. In Den Haag is deze sinds 2024 gratis beschikbaar voor 16 uur per week. Hoewel deze uren een goede basis bieden, geeft Marieke aan dat het soms toch nog niet genoeg is voor kinderen met grotere taalachterstanden. “Voor sommige kinderen zou meer tijd echt een verschil maken,” zegt ze.

Impact
Peuters die deelnemen aan de voorschoolse educatie laten vaak duidelijke vooruitgang zien. Bij de overstap naar de basisschool zijn ze beter in staat om mee te doen aan kringgesprekken en kunnen ze zich beter uitdrukken. Dit draagt bij aan een betere schoolstart en meer zelfvertrouwen. De intensieve focus op taalontwikkeling is een essentieel onderdeel van de missie om ieder kind een gelijke kans te bieden op succes in het onderwijs.

Taalontwikkeling
Het stimuleren van taalvaardigheid is cruciaal om gelijke kansen te creëren. Taalontwikkeling vormt de basis voor leren, sociale interactie en het begrijpen van de wereld. De peuterleerplekken bij Jongleren zijn ingericht als een rijke taalomgeving. Dit betekent dat er overal woorden en visuele ondersteuning te vinden zijn – denk aan boekenhoeken, woordkaarten en thematische materialen. Pedagogisch medewerkers praten continu met de kinderen, benoemen wat ze zien en doen, en moedigen de kinderen aan om zelf te spreken. Marieke legt uit: “Taal is overal. Zelfs tijdens het eten kunnen we met kinderen over van alles praten en nieuwe woorden introduceren.”

Thema’s
Jongleren werkt met thema’s die aansluiten bij de leefwereld van het kind. In elk thema worden specifieke woorden en begrippen herhaaldelijk gebruikt. Kinderen leren hierdoor op een natuurlijke manier nieuwe woorden, en doordat het thema in verschillende activiteiten terugkomt, beklijft de kennis beter. Voorlezen is een vast onderdeel van het dagprogramma. Het gaat hierbij niet alleen om het luisteren naar een verhaal, maar vooral om de interactie. Pedagogisch medewerkers stellen vragen, laten kinderen voorspellen wat er gaat gebeuren en moedigen hen aan hun mening te geven. Dit helpt bij het vergroten van woordenschat en het ontwikkelen van begrijpend luisteren.

Moedertaal
Pedagogisch medewerkers waarderen de moedertaal van het kind en gebruiken deze soms als opstapje naar het leren van het Nederlands. Marieke zegt hierover: “Als een kind helemaal niet talig binnenkomt – dus geen Nederlands of moedertaal spreekt – is er iets anders nodig. Dan werken we veel met gebaren, visuele ondersteuning en eenvoudige woorden.” Ouders worden actief betrokken bij de taalontwikkeling van hun kind. Er worden bijvoorbeeld boekjes meegegeven om thuis samen te lezen en er zijn ouderbijeenkomsten waar tips worden gedeeld over hoe ze taal kunnen stimuleren in het dagelijks leven. “We proberen ouders mee te nemen in het proces en hen te laten zien hoe belangrijk het is om veel met hun kind te praten en te lezen,” aldus Marieke.

Continuïteit in ondersteuning
Voor kinderen met extra ondersteuningsbehoeften is de ‘doorgaande lijn’ cruciaal. Door al in een vroeg stadium samen te werken met intern begeleiders van de basisschool, kunnen eventuele hulpvragen worden voortgezet. Bij Jongleren is de doorgaande lijn een essentieel onderdeel van de succesvolle werkwijze. Zoals Marieke zegt: “Je ziet echt dat het een wereld van verschil maakt wanneer kinderen de basisschool binnenkomen en al bekend zijn met de routines en het dagritme.”

Kader: Doorgaande lijn en warme overdracht
De ‘doorgaande lijn’ verwijst naar de naadloze overgang van voorschoolse educatie naar het basisonderwijs. Zo kunnen kinderen goed voorbereid aan de basisschool beginnen. Voordat een kind de overstap maakt, is er persoonlijk contact tussen de pedagogisch medewerkers en de leerkracht van groep 1. Deze ‘warme overdracht’ zorgt ervoor dat hun ontwikkeling en eventuele doorgaande ondersteuningsbehoeften goed en compleet worden besproken. “We laten de kleuterleerkrachten vaak even bij ons op de groep kijken. Zo kennen ze de kinderen al een beetje,” legt Marieke uit, “en voelt de basisschool al vertrouwd wanneer het kind instroomt.” De voorschoolse peuterleerplekken bootsen bewust bepaalde structuren van de basisschool na. Denk hierbij aan kringgesprekken, eetmomenten en dagritmes. Hierdoor herkennen kinderen deze routines al bij de start van de basisschool, wat de overgang vergemakkelijkt.

Elke wijk is anders
Jongleren werkt vooral binnen de sociaal kwetsbare wijken van Den Haag. “Je merkt dat iedere wijk iets anders van je vraagt. Wat in de ene wijk goed werkt, heeft in een andere wijk een heel andere impact,” legt Marieke uit. Wel gaat voor alle wijken op dat het bereiken van de peuters een voortdurende uitdaging is. Zo’n twee jaar geleden bereikte Jongleren 57% van alle doelgroep-peuters in Den Haag. Dankzij de inzet van peuterconsulenten en nauwe samenwerking met toeleverende partijen is dit percentage gestegen naar 72%. “Dat is een mooie stijging, maar ik geloof echt dat we nog meer kinderen kunnen bereiken als we de ouders nog beter weten te vinden, vertrouwen kunnen wekken door goed uit te leggen wat we doen en kunnen bieden, maar ook hun eventuele angst voor ‘instanties’ weg te nemen,” zegt Marieke hoopvol.

Culturele verschillen
Marieke wijst op culturele verschillen als een belangrijke factor bij het niet bereiken van alle peuters. “Samen met Wijkz onderzoeken we hoe we de Bulgaarse populatie nog beter kunnen aanspreken. Laatst sprak ik een Bulgaarse moeder die zei: ‘Mijn kind hoeft niet naar school, het is nog een baby.’ In Bulgarije gaan kinderen pas vanaf zeven jaar naar school. Het is dus heel belangrijk om ouders goed uit te leggen waarom voorschoolse educatie hier niet alleen normaal, maar ook heel waardevol is.”

Samen sterker
De samenwerking met Wijkz en andere partijen is een belangrijk onderdeel van de werkwijze binnen Stichting Jongleren. Door samen te werken met verschillende organisaties, zoals het CJG (Centrum voor Jeugd en Gezin), Wijkz, 2Samen, gemeente Den Haag en basisscholen, kan Jongleren beter inspelen op de behoeften van kinderen en gezinnen in sociaal kwetsbare wijken. Wijkz heeft vaak direct contact met gezinnen in de wijk. Wanneer zij zien dat een kind baat kan hebben bij voorschoolse educatie, verwijzen zij ouders door. Marieke geeft aan: “Sommige ouders vertrouwen de mensen van Wijkz omdat ze hen al kennen vanuit de buurt. Dat helpt enorm om de drempel naar de peuterleerplek te verlagen.”

Kader: Intensieve Samenwerking in Escamp
In Escamp werken verschillende partijen uitstekend samen. “We kennen allemaal de wijk en we kennen vaak ook de ouders. Dat maakt veel uit. Iedere maand komen we met alle partijen bij elkaar om zaken te bespreken. Het is belangrijk dat we samen optrekken richting de ouders van kinderen waar zorgen over zijn. We organiseren gezamenlijke studiedagen, bijvoorbeeld om de doorgaande lijn verder te stroomlijnen. Ook hebben we onlangs een informatiemarkt georganiseerd waar ouders vragen konden stellen. Daar zien we ouders die anders nooit bij ons binnen zouden stappen. Dat laat zien hoe belangrijk de samenwerking is,” vertelt Marieke enthousiast.
De samenwerking in Escamp wordt gezien als een voorbeeld voor andere wijken. Marieke hoopt dat dergelijke intensieve samenwerkingen op meer plekken de standaard worden. “Het is nu vaak nog persoonsgebonden, maar ik zie natuurlijk het liefst dat het niet meer uitmaakt wie er op een locatie werkt. De onderlinge verbinding moet zo sterk zijn dat het altijd goed loopt,” zeg ze. “Wat daaraan bijdraagt, is dat partijen inzien dat hun individuele belang altijd ondergeschikt is aan dat van het kind. Gelukkig blijken we allemaal steeds beter in staat om over de eigen schaduw heen te kijken.”

Liefde en geduld
De kennis, kwaliteit en toewijding van de pedagogisch medewerkers vormen de belangrijkste troef van de voorschoolse educatie. “Ik heb zo veel bewondering voor onze medewerkers. Ze staan iedere dag klaar met zoveel liefde en geduld,” zegt Marieke trots. Ze erkent echter ook de uitdagingen. “We zien steeds vaker dat kinderen op sociaal-emotioneel vlak iets extra’s nodig hebben. Dat vraagt veel van onze mensen, maar die inspanning vindt iedereen die hier werkt het waard.”